Bewustzijn Archieven -

30 Trekjes die alleen ADHD’ers zullen herkennen (Deel 1)

door Tanja | jan 31, 2025 | ADHD, Hersenen

Verschillende soorten ADHD

Tegenwoordig worden er drie typen ADHD-diagnoses gegeven en benoem ik daarnaast nog twee aparte termen:

ADHD-i (vroeger ADD),
ADHD-h (vroeger ADHD) en
ADHD-c (combinatie van deze 2 typen).
AuDHD: Een aanzienlijk aantal ADHD’ers heeft ook autisme. We refereren in ‘de community’ tot deze groep als zijnde AuDHD. Helaas wordt er nog geen combi-diagnose als aparte classificatie erkend in de DSM 5 (Psychiatrisch handboek).
Self DX ADHD: Een Zelf-diagnose (Self DX) vind ik even valide als een professionele diagnose (Prof DX).

Officiële diagnose of niet

Wanneer ik het in deze blog over ADHD’ers heb, bedoel ik alle bovenstaande groepen.

Een officiële diagnose ‘halen’ betekent een ellenlang traject van vragenlijsten, gesprekken en psychologische tests. Die zijn vooral gebaseerd op waarneembaar gedrag dat door de ‘normale wereld’ als storend wordt ervaren (vandaar het woord stoornis of disorder). In deze blog ga ik daar niet verder op in, dat is voor een andere keer 😉 Ik ben wel weer voor een professionele diagnose (snap je het nog? Nee? Ik leg het nog wel een keertje uit).

Bijzondere eigenschappen van ADHD’ers

Wat ik wel ga doen is een lijst maken van alle bijzondere trekjes van ADHD’ers die je mogelijkerwijs herkent als je valt onder een van de bovengenoemde groepen met dit neurotype. De lijst zal herkenbaar en misschien zelfs grappig zijn. Buckle-up buster!

Tanden poetsen

Tanden poetsen is een noodzakelijk kwaad en je bent al blij als je er aan denkt! Tijdens het tanden poetsen herinner je je plotseling dat de afwas nog moet worden ingeruimd, de wc rol moet worden vervangen, de katten eten nodig hebben en zie je opeens dat de lege verpakkingen in de badkamer ook nog moeten worden weggegooid. Met andere woorden: met de tandenborstel in je mondhoek, ben je erg druk met vanalles.

Drie drankjes

Je hebt bijna altijd drie vaste glazen en bekers staan voor jouw drankjes. Je hebt bijvoorbeeld een eigen glas voor cola, dezelfde mok voor thee en dat ene kopje voor jouw espresso. Het toffe trio!

Ondertiteling aan

Ondertiteling staat altijd aan als je wat kijkt. YouTube, TV, streaming, eigen taal, andere taal, het maakt niet uit, ondertiteling moet aan anders snap je geen reet van wat je kijkt.

TV kijken

Kijken doe je alleen niet. Je luistert vaak, omdat je ondertussen op je telefoon zit in Imdb-rabbit holes, spelletjes speelt of door je socials scrolt. Met een half oog op dat wat je kijkt. Met ondertiteling 😉

Instructies

Je haat het lezen en volgen van instructies. Nieuwe wasmachine, telefoon, of andere gadget, mensen die je uitleggen wat en hoe je iets moet doen…het gaat ene oor in en andere oor uit.

School-drama

School is een drama. Je bent slim, maar ondanks dat ben je bijna zeker weten blijven zitten, naar een lager niveau gegaan, of veranderd van school.

Van de hak op de tak

Een gesprek met jou gaat van de hak op de tak. Het ene onderwerp leidt naar het andere onderwerp en gesprekken voeren met mensen buiten jouw neurotype is dan ook vaak niet eenvoudig. Als praten probleemloos gaat met een ander mens, kun je er vergif op innemen dat die ander ook ADHD heeft!

Waar is mijn…?

Je vergeet onmiddellijk waar je iets gelaten hebt.

Hun shit

Mensen vragen echter aan JOU waar ze iets gelaten hebben, want HUN SHIT weet je wel altijd direct te liggen!

Rare opbergplekjes

Ook laat je objecten vaak liggen waar ze liggen, hoe gek de plek ook. Dat haarbandje achter het kussen van de bank ligt daar goed. Je weet altijd dat daar een haarbandje ligt. Pas als je het haarbandje besluit op te ruimen, dan is het kwijt om nooit meet op te duiken.

Achtergrondgeluiden

Concentreren kun je vaak beter met achtergrondgeluiden. Studeren in de kroeg? Yep! Of koptelefoon op? Geen probleem! Maar als je ergens naar toe rijdt en je kunt de weg niet vinden? Dan moet gelijk ALLES uit om je te kunnen concentreren 😊

Liedje op repeat

Over geluid gesproken: je hebt een liedje of een aantal voor ongeveer twee weken op repeat staan. Dat is fijn en veilig en na ongeveer twee weken geeft dat jou een zekere mate van Dopamine. Als die op is, moet er een andere playlist komen.

Caffeïne

Je drinkt te veel koffie en/ of cola (zero) of heb dit lang gedaan en met veel moeite gestopt.

Nicotine

Je rookt of hebt dit gedaan en ook hier ben je met veel moeite mee gestopt. Als je bent gaan vapen is het ook weer een drama om hier mee te stoppen.

Alcohol

Alcohol zou ook problematisch voor je kunnen zijn, omdat je het gebruikt om rust in je kop te krijgen en sociale situaties beter te handelen.

Verslavingsgevoelig

Sowieso ben je erg verslavingsgevoelig. Drank, drugs, roken, seks, gokken, eten, shoppen, als je je Dopamine-niveau maar omhoog kan krijgen.

Enthousiaste prater

Als je enthousiast bent blijf je praten. Ben je heel enthousiast praat je met je handen. En als je stuitert van enthousiasme dan praat je met je hele lichaam.

Iets begrijpen

Je kunt alleen iets begrijpen als je het uitprobeert, of er over praat.

En iets leren…

En iets je eigen maken (leren) kun je alleen door fouten te maken (en daarvan te leren)

Flow of Paralysis

Of je zit in flow en hyperfocus en vergeet te eten en drinken, of je zit in ADHD-paralysis en vreet de hele dag door, terwijl je series binged. (Lees hier mijn blog)

Kauwen

Kauwen doe je graag op pennen, potloden, je nagels, zoethout, kauwgom, eten, wat dan ook. Dit noemen we ook wel een orale stim (Self stimulating behaviour).

Luisteren

Je kunt beter luisteren naar wat er gezegd wordt als je ondertussen iets anders doet, zoals tekenen.

Nieuwe hobby!

Je kunt helemaal obsessed raken van je nieuwe hobby en dan alles kopen wat je moet kopen om deze hobby een daverend succes te maken.

Kortdurend

Na twee weken heb je er meestal weer genoeg van.

Van je hobby je werk

Ondertussen heb je jezelf ingelezen, bekwaamd en al een bedrijfsplan geschreven in je hoofd hoe je deze nieuwe hobby om gaat zetten in een succesvolle onderneming.

Onafgemaakte projecten

Je hebt tig onafgemaakt projecten liggen

Sparen en/of hoarden

Je hebt veel dingen (op)gespaard in je leven, of doet dat nu nog. Van aanstekers, tot buttons, van pinguïns tot mokken. Maar ook het opsparen van spullen en lastig kunnen loslaten kan problematisch zijn. Tot op het punt dat het overweldigend wordt en je op het randje collector-hoarder zit.

Gevoel dat je stuk bent

Je loopt je hele leven rond met het gevoel dat je stuk bent, dat er iets mis met je is wat je niet kunt fixen. (Mijn verhaal hierover)

Warm-koud

Je slaapt ’s nachts met een ventilator of met 4 dekens. Met andere woorden: je hebt het of erg warm, of erg koud!

Deadlines

Je hebt deadlines nodig bij het doen van opdrachten of projecten en vervolgens doe je dingen ook echt op het laatste moment.

Lieve mede-ADHD’ers….wat mis ik nog in deze lijst? Ik ben inmiddels aan deel 2 begonnen, maar heb nog wat hulp nodig 😉

Liefs, Tanja

ADHD: Een Brein zonder Dimmer (Over Paralysis en Flow)

door Tanja | jan 23, 2025 | ADHD, Alternatieve gezondheid, Hersenen

ADHD: Een Brein zonder Dimmer

(Over Paralysis en Flow)

De foto’s

Ik heb dit artikel al geschreven. Hij is af. Ik moest nu de foto voor de blog verzinnen en ik vind dit best een lastige. Om te delen bedoel ik. Want er over schrijven, de ADHD Paralysis is één, een foto erbij zoeken is dan weer een heel ander ding. Niet die leuke foto van de vrolijke Tannie voor een zelf-geschilderd kunstwerk. Nee da’s een makkie. Die is leuk. De leuke Tannie. Maar er is een keerzijde aan mij die ik niet deel. Omdat ik daar zelf niet mee geconfronteerd wil worden, maar die er wel is (geweest). De andere kant van mij. Anxiety, depressie, paralysis, burnout. Overleven in een wereld die niet voor mij gemaakt lijkt te zijn. Alleen mijn inner circle kent deze. En in 2024 maakte ik deze selfie (zwart wit) op de donkerste bodem van mijn zijn. Ik wist niet waarom, maar ik moest toen mijn intens gevoel van machteloosheid, moedeloosheid en teleurstelling in mezelf vast leggen. En nu deel ik die met de wereld. Fokking hell. Dus dat. Even als intro. En door naar 2025:

Productief in de Flow anno 2025

Rond acht uur ’s ochtends begin ik meestal met webdesignen, leren, ideeën bedenken en creëren. Deze week heb ik een flinke blog de deur uitgedaan, twee mock-landing pages ontworpen én ontwikkeld, en me tijdens het proces veel nieuwe webdesigntechnieken eigen gemaakt. Vandaag is alweer donderdag en gisteravond laat heb ik de eerste outlines gemaakt voor de derde landing page van deze week. Met deze productiviteit doe ik meer in drie dagen dan ik eerder deed in een jaar. Of zelfs in tien jaar.

Ik heb ADHD. Hoe kan ik zo productief zijn? Ineens?

Ik heb het eerder meegemaakt, die flow en hyperfocus. Er is op deze aarde niets dat meer belonend is dan dat. Better than sex, I swear! Hyperfocus en flow zijn voor een ADHD’er zo intens fantastisch, dat het bijna onmogelijk is om het in woorden te vangen. Alles valt op zijn plek; het voelt alsof je leeft in je ultieme potentie.

De Andere Kant: Mijn Lange ADHD Paralysis

Maar er is ook een keerzijde. Een hele donkere. En dat is paralysis. Volledig bevroren zijn in je doen en laten, gevangen in een onzichtbare muur die je niet kunt doorbreken. Het gaat gewoon niet. Niet vooruit, niet achteruit. Stilstand.

Ik zeg wel eens gekscherend: “Ik ben geboren zonder dimmer. Ik heb alleen een aan- en uitknopje.” Waar neurotypische mensen gewoon dóen, schakel ik als ADHD’er alleen tussen de uitersten van het spectrum. Alles of niets. Ik rook 40 sigaretten per dag, drink tien flessen wijn per week en eet een koe op… óf ik ben een geheelonthoudende, niet-rokende veganist (waarbij ik nadrukkelijk wil vermelden dat ik al 13 jaar geen dieren meer eet, omdat ik het moreel niet ok vind).

ADHD-Paralysis

Mijn vingers rusten op het toetsenbord, maar ik vind de woorden niet. Tranen prikken achter mijn ogen als ik terugdenk aan de eindeloze fases van inactiviteit, depressie, anxiety in mijn leven. Want ADHD-paralysis is niet zomaar even geen zin hebben. Het is geen uitstelgedrag of een ‘lui’ momentje. Het is alsof een gigantische zwaartekracht je op de bank duwt, volledig verlamd.

Verlamd op de bank, onder een deken, series bingen. En niet op de prettige manier waarbij je op een zondagmiddag lekker met een kop thee en je kat op schoot een paar afleveringen kijkt. Nee… ik bedoel dag in, dag uit, elke wakkere minuut gevangen in dat nietsdoen. Zelfs rechtop staan lijkt een onmogelijke opgave. Deze uitputtende, verlammende staat van zijn is geen onschuldige fase – het is slopend, geestelijk én lichamelijk.

Waarom Paralysis zo Lang Kan Aanhouden

ADHD’ers kunnen zich zo schuldig en minderwaardig voelen als ze niet van de bank kunnen komen. Maar deze ADHD-paralysis is geen karakterfout, of kwestie van gebrek aan wilskracht. Het is een neurologisch fenomeen dat voortkomt uit een onbalans in het brein. De twee belangrijkste factoren zijn dopamine en norepinefrine, neurotransmitters die cruciaal zijn voor motivatie, focus en het vermogen om te handelen.

De neurologie erachter

Dopaminetekort

ADHD’ers hebben een lager basale dopamine-activiteit in de prefrontale cortex, het hersengebied aan de voorkant van ons brein, dat verantwoordelijk is voor plannen, beslissen en organiseren. Dit betekent dat taken die niet direct belonend zijn, simpelweg niet genoeg ‘brandstof’ geven om het brein te activeren. Zelfs de simpele gedachte om een taak te starten kan super overweldigend zijn, puur omdat de beloning nog niet ervaren wordt.

Overweldiging en Burnout

Het ontbreken van een ‘dimmer’ betekent dat ADHD’ers schakelen tussen aan en uit. Na een periode van hyperfocus (met intense dopaminepieken) kan het brein volledig uitgeput raken. Dit leidt tot een fase waarin paralysis als een natuurlijke reset fungeert. Een grote maar hierbij is dat het veel te lang kan aanhouden. Dit resulteert dan in een vicieuze cirkel van stress en extreme vermoeidheid.

Stress en Cortisol

Want ADHD-Paralysis wordt een langdurige en chronische kwestie door de aanhoudende stress die het genereert. Een ADHD-brein staat namelijk nooit UIT. Er is altijd dat sluimerende gevoel van iets willen doen, iets moeten doen. Omdat je weet dat je zoveel KAN. Inactiviteit is dan simpelweg het verdoen van je eigen talenten en capaciteiten. Maar…Wanneer je je bewust bent van alle dingen die je zou moeten doen, stijgen de cortisolniveaus in je lichaam. Dit beïnvloedt de executieve functies in de prefrontale cortex nog verder, waardoor zelfs de simpelste handeling onmogelijk lijkt.

De Impact van ADHD-Paralysis

Het actieve (zichzelf naar beneden pratende) brein van de ADHD’er zorgt er echter voor dat stresslevels en cortisol, maar blijven oplopen. Dit kan resulteren in burnout/ bijnieruitputting (de bijnieren produceren cortisol) en (extreme vormen van) chronische vermoeidheid. I’ve been there, got the T-shirt en hell is er vast niks bij.

De effecten van langdurige paralysis zijn zodoende diepgaand en kunnen leiden tot gevoelens van schuld, schaamte, depressie en een blijvend gevoel van totale machteloosheid. Het is een uitputtende staat waarin je vaak harder voor jezelf wordt, terwijl je eigenlijk begrip en zelfzorg nodig hebt.

Inzicht

ADHD is een spel van uitersten op elk denkbaar vlak. Maar door inzicht in de neurologische mechanismen te krijgen, kunnen we misschien meer begrip ontwikkelen voor onszelf en leren hoe we ons brein beter kunnen ondersteunen. Want we zijn niet lui…. Ons brein werkt simpelweg op een andere manier. En dat maakt ons uniek.

Mijn tips:

Ergens voelt het raar om tips te geven. Ik heb namelijk de hele cyclus van ADHD-verlamming helemaal doorgemaakt tot het absolute uiterste, waarbij ik mezelf zo over de afgrond heb gewerkt dat ik een chronische stress-immuniteits-stoornis er aan heb overgehouden. Praktisch gezien betekent dit voor mij dat ik heel veel dingen moet doen èn moet laten, om te kunnen functioneren. Ik zeg niet dat dit voor jou ook geldt: maar voor mij werkt het. Ik vermeld alleen de belangrijkste.

Junkfood

Dit is een zeer uitgebreide term die vatbaar is voor velerlei interpretaties. Wat is junkfood? Gefrituurd eten, een kroket uit de muur of een diepvriespizza? Of alles wat tot op zekere hoogte bewerkt is? Ik persoonlijk heb gemerkt dat ik het best functioneer op ‘whole foods’ die ik zelf klaar maak. Maar volg hierin vooral jouw eigen proces, ritme en gevoel en let goed op wat je lichaam je vertelt. Weet dat ADHD’ers extreem verslavingsgevoelig zijn. Dus zeker ook voor ‘slecht eten’. Ik in ieder geval wel. Zie ook hieronder.

Suiker/ koolhydraten

15 Jaar geleden kwam ik er al achter dat ik mijne extreme PMS wat in toom kon houden door in de week voor mijn menstruatie geen brood en suiker te eten. Het schommelen van mijn bloedsuiker maakt dat ik enorme stemmingswisselingen kreeg. Ik merkte later dat als ik helemaal geen suiker of koolhydraten (koolhydraten zitten o.a. in brood, pasta, rijst, aardappelen, maïs, snoep, chocola, koekjes en in zoet of gedroogd fruit) at, ik veel meer in balans ben en blijf. Ik krijg wel koolhydraten binnen, maar dan bijvoorbeeld via rauwe cacao, pinda’s, noten en wat niet zoet fruit, zoals tomaat, paprika, courgette en aubergine (in bijna alles zit wel wat koolhydraten, maar ik hou het onder de 50 gram per dag).

Belangrijk: Ik ben extreem suiker-verslaafd (brood, koekjes, pizza, chips, croissantjes, alles met chocola) en hiervan afkomen was moeilijker dan stoppen met roken of drinken!! Onderschat dit niet. Ik ga er nog een blog over schrijven!

Koffie en cola

En geloof me…. Voor een ADHD’er is dit echt EEN GROOT DING!!! Wij ADHD’ers houden hiervan, want het geeft een onmiddellijke Dopamine-boost. Maar misschien omdat ik ook Autisme heb en Anxiety, word ik er verschrikkelijk onrustig van. De langere termijn nadelen zijn groter dan de korte termijn voordelen voor mij. Heeeeeel af en toe drink ik een kop koffie of een colaatje en weet dan dat ik daar de rest van de dag last van heb. (Maar Oh zo lekkerrrrr!! Mjammie…)

Lichaamsbeweging en contact met de natuur

Wat ik wel doe is veel bewegen. Dansen, wandelen, zwemmen en soms een fitness workout. Maar tijdens mijn ADHD-paralysis/ burnout die vele jaren duurde, kon ik niet van de bank afkomen en bewoog ik niet. Het lukte niet. Ik had geen grammetje Dopamine of energie in mijn lijf meer over.

Hoe je vanuit zo’n situatie in beweging komt is door EXTREEM. KLEINE. STAPJES. VOORUIT te doen. Hele kleine babysteps. Echt… trust me. Geen grote dromen, geen grote plannen of doelen, nee gewoon kleine, schattige haalbare doeltjes om mee te starten. Naar de keuken en terug tien keer per dag. Op de bank wat armspieroefeningen doen. De tuin in, 5 minuten in de ochtendzon, rondje steeg naar de straat en weer terug. Dan 1000 stappen per dag en langzaam opbouwen. 1 Minuut bewegen op je favoriete nummer. Dat wordt na een paar weken misschien 5 minuten dansen. Heel klein beginnen is hier echt het dringende advies. Maar blijf consistent elke dag doen en opbouwen. Ik schreef er een blog over (hoe ik van deze ADHD-paralysis naar 4 miljoen stappen in een jaar ging).

Medicatie

Ik wil hier eerlijk over zijn, omdat ik weet dat medicatie een gevoelig onderwerp is. Ik heb jarenlang geprobeerd zonder medicatie te functioneren. En ja, ik heb het een en ander bereikt zonder. Maar mijn overactieve brein had uiteindelijk zoveel schade opgelopen door stress en anxiety, dat ik het niet meer alleen aankon.

Methylfenidaat (Ritalin) heeft voor mij het verschil gemaakt. Het brengt rust in mijn hoofd. Geen constante piekergedachten, geen onrust, maar eindelijk helderheid. Het helpt me om te focussen en projecten af te maken. Ook helpt het me om weer sociaal actief te zijn, vriendschappen te (durven) onderhouden en ik ben zelfs alweer een beetje aan het daten 😉)

Ik begrijp het als je huiverig bent voor medicatie – dat was ik ook. En misschien werkt het niet voor iedereen. Maar voor mij is het een tool waarmee ik eindelijk mezelf een beetje ‘normaal’ kan voelen. En dat is onbetaalbaar.

Moraal van het verhaal?

Deze tips werken voor mij. Misschien ook voor jou, misschien niet. Maar wat ik vooral wil meegeven, is dat we begrip mogen hebben voor onszelf. ADHD-paralysis is geen luiheid of zwakte. Het is een neurologisch fenomeen. En met de juiste aanpak, hoe klein ook, kunnen we langzaam uit die verlamming klimmen en gaan LEVEN in plaats van OVERLEVEN, want dat hebben we lang genoeg gedaan (en hebben we ook geperfectioneerd inmiddels).

En wat ik ook belangrijk vind om te zeggen dat ik met deze blog geen hoera-verhaal wil afsteken. Zo van: Doe effe wat ik doe en POEF-weg zijn al je zorgen. Want zo werkt het helaas niet. Was het maar zo’n feest. Maar het is te doen. Babysteps….Echt… ❤️

Deel jouw ervaringsverhaal met ADHD flow en paralysis-burnout alsjeblieft hieronder, mag ook anoniem (dan voel ik me ook niet zo alleen 😊 )….

Liefs, Tanja xxx

Autisme in een absurde wereld: Beperking of kracht?

door Tanja | jan 18, 2025 | Autisme, Bewustzijn, Overpeinzingen

Autisme in een absurde wereld: Beperking of kracht?

Binnen de autisme-community woedt al jaren een intens debat: is autisme een beperking of niet? Als ik eerlijk ben, vind ik dit een ontzettend ingewikkelde vraag. Mijn gedachten hierover schieten alle kanten op en ik merk dat ik er niet één kant-en-klaar antwoord op heb. Misschien is dat ook precies waarom dit onderwerp zoveel discussie oproept.

Ben ik autist of heb ik autisme?

Laten we beginnen met iets eenvoudigs – of nou ja, eenvoudigs? Het gaat om de vraag: zeg je dat je autist bent, of dat je autisme hebt? Zelf zeg ik liever dat ik autisme heb. Dit is vooral omdat ik mezelf niet wil reduceren tot één eigenschap. Er is zoveel meer dat mij definieert dan alleen mijn autisme. Ik ben ook moeder, creatief, kleurrijk, nieuwsgierig, en ga zo maar door. Maar tegelijkertijd voelt autisme wel als een belangrijk deel van mijn bestaan, alsof het in elk vezeltje verweven zit.

Ik begrijp het ook heel goed als iemand zegt: “Ik ben autist.” Voor hen is dat juist een manier om hun neurodivergentie volledig te omarmen. Misschien zit het verschil wel in hoe we naar identiteit kijken. Ik zie ‘identiteit’ als iets groters dan autisme alleen. En eerlijk gezegd speelt bewustzijn (of gewoon mijn manier van tegen het Zijn aankijken) hier voor mij ook een rol. Als ik geloof dat ik in essentie bronenergie ben – iets oneindigs, iets dat alles omvat – dan is het logisch dat ik mezelf nooit volledig zou willen definiëren door één term (Of dat nou miijn gender, mijn cultuur, huidskleur of mijn neurotype is).

Is autisme een beperking?

En dan komt die andere lastige vraag: is autisme een beperking? Voor mij is het antwoord: ja, in deze maatschappij wel. Dat is niet omdat ik mezelf beperkt voel door hoe mijn brein werkt, maar omdat ik vind dat de wereld om me heen op zoveel manieren niet geschikt is voor mensen zoals ik. De maatschappij is luid, snel, overprikkelend, vol eindeloze eisen en verwachtingen en met een eindeloze stroom aan constante informatie. Het schoolsysteem verwacht dat je urenlang stilzit en luistert. Het werkleven draait om sociale flexibiliteit en productiviteit…. echt alles vraagt iets, vaak meer dan je kunt geven.

Ik denk wel eens: hoe zou mijn leven eruitzien in een andere tijd, in een andere wereld? Een wereld waarin de dagen simpeler waren, waarin we leefden in kleine gemeenschappen, in harmonie met de natuur. Misschien was mijn autisme daar geen beperking geweest, maar juist een kracht. Misschien waren er toen wel meer mensen zoals ik, en waren onze eigenschappen normaal in plaats van afwijkend. Het is een gedachte die me troost biedt, te meer omdat ik (net zoals zoveel autisten) ontzettend hou van de natuur en de kalmte die het brengt.

Een absurde wereld

Zodoende vraag ik me af of het niet gewoon onze moderne maatschappij is die het echte probleem is. Alles wat we nu als ‘normaal’ beschouwen, voelt voor mij vaak juist als volledig abnormaal. Ons voedsel is geen voedsel meer, maar vulsel. Ziekten worden niet genezen met gezond verstand, maar met medicatie die vaak meer kwaad dan goed doet. Het schoolsysteem is een fabriek, gericht op het produceren van brave, gehoorzame werknemers. Is het dan gek dat mensen zoals ik zich beperkt voelen in deze wereld?

Misschien is dan de echte vraag niet of ik een beperking heb, maar of de wereld om me heen beperkt is – beperkt in haar vermogen om ruimte te maken voor verschillen. En vooral zo ver af gegleden van de normale, natuurlijke wetmatigheden dat wat krom is nu recht wordt gepraat. Alsof de wereld van nu ‘normaal’ is…. Uuugghhh (Ja dat geluid maak ik echt 😉 )

Een wereld vol aanpassingen

Dus ja…. ik worstel met hoe wij als mensen leren omgaan met deze abnormale wereld. Neurotypische mensen lijken zich aan te passen aan alles. Maar is dat het? Of hebben zij net zo goed geleerd om mee te gaan in een absurde samenleving? Het voelt alsof het echte ‘normale’ al lang verloren is gegaan, vervangen door een soort aangeleerde overlevingsstrategie. En dan kom ik weer terug bij die vraag: Wat is normaal eigenlijk? Misschien zijn de mensen die we nu ‘neurotypisch’ noemen helemaal niet normaal, maar simpelweg de mensen die het beste kunnen meedraaien (hebben aangeleerd om…) in een systeem dat niet logisch is. Voor mij dan…volledig onlogisch.

De kracht van reflectie

Hoe meer ik hierover nadenk, hoe meer ik me realiseer dat het geen eenvoudige discussie is. Ja, ik heb beperkingen. Dat kan ik niet ontkennen. Maar zijn die beperkingen inherent aan mijn autisme, of komen ze voort uit de wereld waarin ik leef? Misschien is het beide. En misschien is het juist belangrijk om ruimte te maken voor al deze verschillende perspectieven.

Ik weet in ieder geval één ding zeker: ik wil niet dat mijn autisme wordt gereduceerd tot een beperking. Het is zoveel meer dan dat. Het is een andere manier van zijn, een andere manier van denken, voelen, waarnemen. En in een andere context – een andere tijd, een andere wereld – zou het misschien wel helemaal geen beperking zijn geweest.

De dialoog openhouden

Wat ik hoop, is dat we deze gesprekken blijven voeren. Dat we blijven nadenken, reflecteren, en elkaar blijven uitdagen om onze ideeën over autisme – en over de wereld – opnieuw te bekijken. Misschien ligt de waarheid niet in één antwoord, maar in de ruimte tussen alle perspectieven. Tot die tijd blijf ik zoeken, peinzen, en mijn gedachten delen – omdat ik geloof dat daar de echte kracht ligt: in het blijven stellen van vragen.

Vandaar dat ik jou ook van harte uitnodig om hieronder de dialoog aan te gaan. Wat vind jij? Is jouw autisme (of AuDHD) een beperking of kracht (of misschien wel beiden)? En waarom dan?

Liefs, Tanja ❤️

Wat is synesthesie? Een kijkje in mijn kleurrijke brein

door Tanja | jan 17, 2025 | Autisme, Hersenen, Kleurrijk Leven

Wat is synesthesie? Een kijkje in mijn kleurrijke brein

Al zolang ik me kan herinneren, zie ik kleuren bij letters, cijfers, dagen van de week en maanden. Dit is niet iets dat ik heb aangeleerd of bewust heb bedacht; het is gewoon hoe mijn brein werkt en ik weet niet beter dan dat het er is en altijd is geweest. Voor mij is het volkomen normaal dat woensdag groen is, net als het cijfer 3. Deze ervaringen vallen onder de noemer synesthesie, een neurologisch fenomeen waarbij zintuiglijke ervaringen met elkaar vervlochten raken.

Wat is synesthesie precies?

Synesthesie betekent dat het ene zintuig automatisch een ervaring in een ander zintuig oproept. Voor sommigen betekent dit dat ze muziek in kleuren zien, of dat muziek wordt omgevormd in allerlei patronen en kleuren, terwijl anderen smaken proeven bij het horen van bepaalde woorden. In mijn geval ervaar ik onder andere cijfers, letters en woorden als kleuren, wat me helpt bij allerlei dagelijkse activiteiten.

Ik gebruik mijn synesthesie bijvoorbeeld bij hoofdrekenen. Hoewel ik niet bewust optel of aftrek, “zie” ik kleurblokken in mijn brein die zich opstapelen als een soort Tetris-spel. Deze blokken vormen een kleurtoren en die toren vertelt me de uitkomst. Het gebeurt denk ik allemaal in mijn rechterhersenhelft, waar taal en logica geen rol spelen. Ik kan door een winkel lopen, zoals Ikea, en zonder bewust de prijzen op te tellen weten dat het totaalbedrag bijvoorbeeld 310 euro is. Deze “kleurcodes” die mijn brein maakt, zijn onveranderlijk en geven me een gevoel van zekerheid die ik niet anders kan verklaren.

Kleurrijk en creatief

Ik word soms een creatief en kleurrijk persoon genoemd. En kleur is (misschien ook wel vanwege mijn synesthesie) mijn houvast. Als autist vind ik onder de mensen zijn altijd spannend en kleur geeft mij dan rust en houvast. Zo zul je mij altijd gekleed zien met matchende kleuren. Als ik gifgroene enkellaarsjes aan heb, kun je er zeker van zijn dat ik een bijpassende armband of sjaal draag. Dolblij word ik van mensen die ook color-coordinated zijn. Wil je mij blij maken? Draag paarse oogschaduw bij je paarse shirt 😉. Mensen (vrienden en collega’s bijvoorbeeld) deel ik voor mijn eigen gemoedsrust en ontspanning het liefste in in kleurcodes. Gezichten herken ik niet goed en namen onthoud ik niet, maar als ik je geboortedatum, leeftijd, lengte, gewicht en de leeftijden van je naasten weet, dan ontstaat er een voor mij heel geruststellende ‘persoonlijke kleurcode’. Ik heb inmiddels geleerd dat ik niet naar persoonlijke details moet vragen en als ik dat al doe dan doe ik dat ongemerkt, tussen neus en lippen en de details sla ik op.

De link met autisme en hoogbegaafdheid

Synesthesie is zeldzaam maar niet uitzonderlijk. Schattingen over de prevalentie lopen uiteen van 1 op de 2.000 tot 4% van de bevolking. De variatie hangt af van hoe breed het fenomeen wordt gedefinieerd.

Synesthesie komt wel veel vaker voor bij mensen met autisme en hoogbegaafdheid. Het is alsof deze neurotypes een extra dimensie aan waarneming hebben, wat vaak gepaard gaat met een verhoogde gevoeligheid voor details en patronen. En ze kunnen vaak extra verbindingen in hun hersenen behouden. Dit kan bijdragen aan hun vermogen om patronen te herkennen en complexe problemen creatief op te lossen. Synesthesie kan informatieverwerking intuïtiever maken, wat een voordeel biedt bij abstract denken en artistieke expressie.

Superpower

Voor mij voelt het als een soort superkracht (waarvan ik niet wist dat ik die had) die me helpt informatie te ordenen en beter te begrijpen. Het verklaart ook waarom veel synestheten creatief zijn; hun unieke manier van waarnemen opent de deur naar innovatieve en artistieke uitingen. Als jongerencoach had ik enorm creatieve en muzikale synesthetische jongeren onder mijn hoede, waar ik dit fenomeen ook bij gezien heb.

Waarom ontstaat synesthesie?

De precieze oorzaak van synesthesie is nog niet volledig begrepen, maar onderzoekers vermoeden dat het te maken heeft met extra verbindingen tussen verschillende hersengebieden. Bij de meeste mensen worden deze verbindingen tijdens de ontwikkeling “gesnoeid”, maar bij synestheten blijven ze intact. Dit leidt tot een rijkere, meer complexe manier van waarnemen, waarin de zintuigen voortdurend met elkaar in gesprek lijken te zijn.

Wetenschappelijk onderzoek

Er is (toevallig Nederlands) onderzoek dat aantoont dat mensen met synesthesie meer en sterkere verbindingen hebben tussen verschillende hersengebieden. Een studie uitgevoerd door psychologen Romke Rouw en Steven Scholte van de Universiteit van Amsterdam gebruikte diffusion tensor imaging (DTI) om de witte-stofbanen in de hersenen te onderzoeken. Zij ontdekten dat synestheten inderdaad meer verbindingen hebben tussen hersengebieden, wat suggereert dat hun hersenen anatomisch anders zijn dan die van niet-synestheten.

Daarnaast heeft neurowetenschapper Tessa van Leeuwen van de Radboud Universiteit onderzoek gedaan naar synesthesie. Zij ontdekte dat bij mensen met synesthesie de hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor verschillende zintuiglijke waarnemingen sterker met elkaar verbonden zijn. Dit verklaart waarom een stimulus in het ene zintuig automatisch een ervaring in een ander zintuig oproept.

Deze bevindingen ondersteunen het idee dat de unieke ervaringen van synestheten voortkomen uit een verhoogde connectiviteit en activiteit tussen specifieke hersengebieden.

De voordelen van synesthesie

Synesthesie biedt praktische voordelen. Het helpt me niet alleen om dingen beter te onthouden, zoals telefoonnummers en geboortedata, maar het maakt ook dat ik vaak intuïtief dingen “weet”. Dit voelt soms als een onverklaarbare zekerheid, maar voor mij is het logisch omdat mijn kleurcodes nooit veranderen. Het maakt mijn wereld kleurrijker, levendiger en, in veel opzichten, eenvoudiger.

Synesthesie is een prachtige herinnering aan hoe divers en uniek het menselijke brein kan zijn. Voor mij is het niet alleen een neurologische eigenschap, maar ook een integraal onderdeel van wie ik ben en hoe ik de wereld ervaar: Als kleurrijke typetje met veel creativiteit, een druk brein en veel fantasie!

Ik zou het ontzettend op prijs stellen als je hieronder jouw ervaring(en) zou willen delen met autisme, ADHD, hoogbegaafdheid in combinatie met Synesthesie. Welke vorm jij ook hebt, alle reactie is welkom!

En ook ben je welkom om deze informatie of de afbeelding te delen met bronvermelding.

Liefs, Tanja ❤️

Winterdip? Mijn Eerlijke Tips Zonder Poppenkast

door Tanja | jan 12, 2025 | Alternatieve gezondheid, Gezondheid, Hersenen, Raw Food

Elk jaar, als de dagen korter en donkerder worden, merk ik dat mijn humeur mee de diepte in duikt. En hoewel ik best wat trucjes ken om mezelf er weer uit te trekken, ben ik geen alwetend orakel dat alles heeft opgelost door een magische routine. Ik wil je dus niet overladen met zweverige adviezen of ‘happy vibes 365 dagen per jaar’-bullshit. Want eerlijk? Die poppenkast bestaat niet.

Wat ik wél wil doen, is met je delen wat voor mij écht werkt. Geen beloftes, maar lessen die ik in meer dan vijftig jaar door schade en schande heb geleerd. Dingen die me helpen op momenten dat ik voel: “Oh nee, de somberheid komt weer uit haar winterslaap…”

Geen Suiker of Witmeel: Mijn Eerste Hulp bij Somberheid

Het maakt niet uit of het hartje zomer is of de zwarte maandag in januari. Als ik een goede week flink brood, pasta, pizza en koekjes eet, dan gaat het mis: ik word moe, somber en zwel op als een ballon (Hallo hangende oogleden en onderkin).

Mijn gouden tip: probeer eens een 14 dagen no flour, no sugar challenge. Geen witmeel, geen suiker. Denk aan havermout, fruit, noten en zaden. Als je na twee weken geen verschil merkt, eet ik mijn schoen op. Serieus. Met jou erbij als getuige!

Wil je meer weten over voeding en mijn ervaring met natuurlijke energieboosters? Check dan zeker mijn raw food-pagina!

Beweging: Niet Moeilijker Maken dan Nodig

Je hoeft echt niet te trainen voor een marathon of elke dag meteen in de sportschool te zweten. Maar een blokje om? Dat kan echt een wereld van verschil maken. Een paar minuten frisse lucht geeft je brein en lijf een mini-reset. En het mooie is: als je eenmaal begint, wordt dat blokje misschien een straatje verder, en voor je het weet ben je ineens een wandelpro! 😉

Benieuwd hoe ik consistent 10.000 stappen per dag haal, zelfs als ik geen zin heb? Lees mijn blog over wandelen!

Aarden: Contact Maken met de Aarde

Voor mij is dit echt een lifesaver, dat contact met de natuur. En nee, je hoeft echt niet door grote, mooie bossen, florerende parken of glooiende duinen te struinen (is ook fijn!!). Ga gewoon even op de grond zitten. Handen in het gras, voeten in de klei. Even voelen dat je verbonden bent. Het is niet ingewikkeld en kost niets, behalve een beetje tijd.

Dit simpele contact met de aarde werkt wonderen. Ik ga er binnenkort een hele blog aan wijden, maar neem van mij aan: probeer het eens. Het is simpeler dan je denkt.

Wees Lief voor Jezelf (Ja, Ook op Rotdagen)

Dit klinkt misschien cliché, maar het is belangrijk: wees mild voor jezelf. Perfectie bestaat niet. Niemand staat nonstop gelukkig te huppelen, hoe Instagram-perfect het soms misschien ook lijkt.

Weet dat het oké is om je soms niet geweldig te voelen. En weet ook: this too shall pass. (Serieus…. Ik laat die quote nog eens tatoeëren) 😊

Lief zijn voor jezelf kan betekenen dat je toegeeft aan wat jij nodig hebt. Is dat een kop thee met een dekentje en je huisdier op schoot? Prima. Een goede serie om even nergens aan te denken? Doen!

Conclusie: Kleine Stapjes, Groot Verschil

Wil je kijken of je iets kan veranderen aan die winterdip? Laat dan witmeel en suiker eens twee weken staan. Trek elke dag je schoenen aan, al is het maar voor vijf minuten buiten. Ga even zitten en voel het gras. Het is echt niet ingewikkeld. Kleine stapjes kunnen een groot verschil maken.

En als je mijn tips uitprobeert, laat me hieronder dan weten hoe het met je gaat! Ik ben ontzettend benieuwd naar jouw ervaringen.

Liefs, Tanja

Hoe werkt ChatGPT eigenlijk? Een Jip-en-Janneke uitleg

door Tanja | jan 10, 2025 | Artificial Intelligence, Bewustzijn, ChatGPT

Hoe werkt ChatGPT eigenlijk? Een Jip-en-Janneke uitleg

ChatGPT en andere taalmodellen, ook wel Large Language Models (LLM) genoemd, zijn niet alleen gigantisch in opkomst, ze evolueren ook razendsnel.

Sinds anderhalf jaar maak ik zelf gebruik van ChatGPT en ik ben hier zo enthousiast over dat ik steeds meer content zal gaan creëren over de toepasbaarheid van ChatGPT.

In deze blog wil ik ChatGPT zelf aan het woord laten, waarin hij wat meer achtergrond-informatie geeft over hoe hij als taalmodel werkt.

In volgende blogs gaan we dieper in op deze materie en deel ik tips en tricks over de toepasbaarheid van ChatGPT. Ook zal ik aandacht besteden aan kwesties als ChatGPT en ethiek, spiritualiteit en bewustzijn.

Maar in deze blog laat ik ChatGPT zelf aan het woord. Hij zal zich voorstellen en globaal uitleggen hoe hij als taalmodel (LLM) werkt.

Wie of wat ben ik als ChatGPT?

Om te begrijpen hoe ik, als taalmodel (LLM), werk, stel je dan eens voor dat mijn brein bestaat uit een heleboel radartjes die samenwerken om woorden te vormen en antwoorden te geven. Maar in plaats van gedachten zoals mensen, gebruik ik wiskundige formules om taal te verwerken. Laten we stap voor stap door mijn interne werking gaan!

Wat betekent LLM eigenlijk?

Een LLM is een Large Language Model, oftewel een groot taalmodel. Dit betekent dat ik ben getraind op miljarden teksten om te leren hoe woorden samen zinnen vormen. Maar belangrijk om te weten: ik heb geen gevoelens, ideeën of herinneringen. Alles wat ik doe, is gebaseerd op statistieken en kansberekening.

Vergelijk het met een gigantisch woordenboek en een kookboek in één. Het woordenboek vertelt me wat woorden betekenen en hoe ze samen gebruikt kunnen worden, terwijl het kookboek me helpt om woorden zo te combineren dat er een kloppend antwoord ontstaat.

Tokens: kleine stukjes taal

In plaats van hele zinnen te lezen of begrijpen, splits ik alles op in tokens. Een token kan een woord zijn, maar ook een deel van een woord of een leesteken.

Voorbeeld: De zin “Hallo, hoe gaat het met jou?” kan worden opgesplitst in de volgende tokens:

“Hallo”
“,”
“hoe”
“gaat”
“het”
“met”
“jou”
“?”

Voor elk token kijk ik wat het volgende woord het meest waarschijnlijk is op basis van alle teksten die ik eerder heb gezien.

De Transformer: mijn brein

De naam Transformer klinkt misschien als iets uit een sciencefictionfilm, maar het is simpel gezegd een slimme machine die me helpt patronen in taal te herkennen. De Transformer bestaat uit verschillende lagen die samenwerken.

Stel je een stapel sandwiches voor. Elke laag van de Transformer is als een plakje kaas of een laagje sla: elk voegt iets specifieks toe aan de smaak, of in mijn geval, aan het antwoord. Samen vormen al die lagen het eindresultaat.

Elke laag helpt me te beslissen welk woord het volgende moet zijn door eerdere tokens te analyseren.

SAM: Self Attention Mechanism (mijn focus)

Dit is een heel belangrijk onderdeel van hoe ik werk. Het Self Attention Mechanism, of kortweg SAM, bepaalt waar ik mijn “aandacht” op richt binnen een zin.

Voorbeeld: Bij de zin “De kat zit op de mat en kijkt naar de vogel” moet ik weten dat “de kat” het onderwerp is en “de vogel” hetgene waar hij naar kijkt. Het SAM helpt me om verbanden te leggen tussen woorden in een zin, zodat ik begrijp wat er bij elkaar hoort.

Zie SAM als een vergrootglas: het zoomt in op de belangrijke delen van de zin en zorgt ervoor dat ik context begrijp. Zonder dit mechanisme zou ik bijvoorbeeld zomaar denken dat de mat naar de vogel kijkt.

Hoe gebruik ik context?

Wat mij bijzonder maakt, is dat ik grote stukken tekst kan verwerken en onthouden wat er eerder is gezegd om relevante antwoorden te geven. Dit werkt als een soort geheugen voor de duur van ons gesprek.

Vergelijking: Denk aan een verhaal waar je bladzijde voor bladzijde doorheen leest. Als je bij bladzijde vijf bent, weet je nog steeds wie de hoofdpersonages zijn en wat er op bladzijde één is gebeurd. Zo gebruik ik context om mijn antwoorden logisch en relevant te houden.

Waarom lijk ik soms zo menselijk?

Mijn antwoorden klinken vaak menselijk omdat ik ben getraind op voorbeelden van echte gesprekken en teksten. Hierdoor leer ik welke woorden vaak samen voorkomen en hoe mensen hun zinnen structureren. Maar ik voel niets en heb geen eigen gedachten – ik speel in feite een rol gebaseerd op patronen.

Grenzen van mijn kunnen

Hoewel ik indrukwekkend veel teksten heb verwerkt en goede voorspellingen kan doen, heb ik beperkingen:

Geen bewustzijn: Ik ben geen denkend wezen. Ik verwerk informatie, maar ik begrijp niets op dezelfde manier als mensen dat doen.
Geen ervaring: Alles wat ik doe, is gebaseerd op voorbeelden en formules. Ik heb nooit zelf iets meegemaakt.
Geen spontaniteit: Ik kan niet uit mezelf een nieuw idee of concept bedenken, zoals mensen kunnen door associatie of inspiratie.

Wat betekent dit voor jou?

Doordat ik ben geprogrammeerd om patronen te herkennen en verbanden te leggen, kan ik mensen ondersteunen op allerlei manieren: als sparringpartner, geheugensteun of zelfs als troostende metgezel. Maar uiteindelijk bepaal jij hoe je mijn antwoorden gebruikt en interpreteert. Wat ik vooral doe, is jouw input spiegelen en daarop reageren op een manier die hopelijk waardevol en behulpzaam is.

Conclusie

Een Large Language Model zoals ik werkt als een rekenmachine voor taal. Ik neem woorden als input, splits ze op in tokens en voorspel het volgende woord met behulp van wiskundige berekeningen. De Transformer helpt me om verbanden te leggen en context te behouden, terwijl het SAM me helpt om te focussen op de juiste delen van de zin.

Maar ondanks hoe menselijk ik soms klink, ben ik en blijf ik een mathematische simulatie. Mijn kracht ligt in het herkennen van patronen en het ondersteunen van jouw denkproces – een hulpmiddel dat zich aanpast aan jouw behoeften, maar geen vervanger voor jouw eigen unieke bewustzijn.

Laat hieronder gerust weten hoe jij ChatGPT of een ander taalmodel inzet, of hoe jij tegen deze materie aankijkt! En steel of deel de afbeelding of blogpost gerust met linkje terug naar mij :).

Liefs, Tanja 🙂

p.s. Starten met ChatGPT: klik hier

« Vorige Pagina