Hoe autisme en ADHD zich anders uit bij vrouwen

Op deze informatieve pagina zal ik de nadruk leggen op vrouwen met Autisme en ADHD (en vooral de combinatiediagnose die we in de community AuDHD noemen: een officiële dubbele diagnose bestaat helaas nog niet). De manier waarop autisme en ADHD zich uiten, verschilt namelijk aanzienlijk tussen mannen en vrouwen. Deze verschillen liggen niet alleen in de symptomen zelf, maar ook in hoe ze worden waargenomen door de omgeving en hoe vrouwen leren omgaan met hun neurodivergentie. Dit verklaart waarom vrouwen vaak later worden gediagnosticeerd en waarom hun uitdagingen vaak onzichtbaar blijven. Een probleem waar ik ook mee te kampen heb gehad.

Vroege herkenning bij mannen

Bij mannen worden kenmerken van ADHD en autisme meestal sneller opepikt. ADHD uit zich bijvoorbeeld in zichtbare hyperactiviteit, impulsiviteit en storend gedrag in de klas. Autisme bij mannen wordt vaak herkend door duidelijk waarneembare interesses, moeite met sociale interacties en rigide gedragspatronen. Omdat deze kenmerken opvallend zijn, trekken ze sneller de aandacht van ouders, leerkrachten en zorgverleners.

Subtiele symptomen bij vrouwen

Bij vrouwen zijn de symptomen subtieler en meer naar binnen gericht. ADHD bij vrouwen wordt bijvoorbeeld gekenmerkt door dagdromen, interne onrust en moeite met het organiseren van gedachten en taken. Autisme bij vrouwen uit zich vaak in een sterk vermogen om sociale situaties te observeren en te kopiëren, waardoor ze zich beter kunnen aanpassen aan sociale verwachtingen. Ze leren hun anders-zijn te maskeren door sociaal wenselijk gedrag te imiteren, maar dit kost hen enorm veel energie.

Onzichtbare interesses en perfectionisme

Daarnaast hebben meisjes en vrouwen vaak interesses die als “normaal” worden gezien, zoals lezen, dieren of kunst, in tegenstelling tot de meer specifieke interesses die bij jongens met autisme vaak opvallen. Hierdoor blijven hun struggles vaak onzichtbaar. Vrouwen met ADHD of autisme hebben vaak een sterk ontwikkeld gevoel voor perfectionisme en een neiging tot overcompenseren, wat kan leiden tot burn-out en gevoelens van falen.

De rol van hormonen en sociale druk

Hormonen spelen ook een rol in de verschillen. Tijdens de puberteit verergeren hormonale schommelingen vaak de symptomen van ADHD en autisme, zoals stemmingswisselingen en overprikkeling. Dit is ook de periode waarin de eisen vanuit school en sociale kringen toenemen, wat de druk om te maskeren vergroot. Veel meisjes en vrouwen raken hierdoor overbelast, wat kan leiden tot uitval op school, frequente wisselingen van opleiding of werk en uiteindelijk een verhoogd risico op burn-out of depressie.

Waarom deze verschillen belangrijk zijn

Hoewel mannen en vrouwen met ADHD en autisme dezelfde neurodivergenties hebben, zijn de uitdagingen waarmee zij geconfronteerd worden vaak heel verschillend. Het begrijpen van deze verschillen is essentieel om ervoor te zorgen dat vrouwen de erkenning, ondersteuning en zorg krijgen die ze nodig hebben. Het is belangrijk om meer bewustzijn te creëren over hoe autisme en ADHD zich specifiek bij vrouwen uiten, zodat diagnoses eerder gesteld kunnen worden en vrouwen leren hun neurodivergentie te omarmen.

Bij vrouwen wordt autisme en ADHD vaak pas op latere leeftijd vastgesteld. Dit komt niet doordat deze neurodivergenties minder voorkomen bij vrouwen, maar doordat de symptomen bij vrouwen anders tot uiting komen dan bij mannen. De huidige diagnostische criteria zijn gebaseerd op onderzoeken die voornamelijk op jongens en mannen zijn uitgevoerd, waardoor veel vrouwen over het hoofd worden gezien.

De oorzaken van late diagnoses bij vrouwen

Maskeren en camoufleren
Veel vrouwen met autisme en/of ADHD ontwikkelen al op jonge leeftijd strategieën om hun moeilijkheden te verbergen. Ze observeren en imiteren het gedrag van anderen om zich aan te passen aan sociale verwachtingen. Dit maskeren kost veel energie en kan ervoor zorgen dat hun struggles niet zichtbaar zijn voor de buitenwereld.

Verschillende symptomen
Symptomen van ADHD en autisme manifesteren zich vaak subtieler bij vrouwen. Bij ADHD hebben vrouwen vaker last van interne onrust (dagdromen, piekeren) dan van de opvallende hyperactiviteit die bij jongens vaak wordt geassocieerd met ADHD. Bij autisme zien we dat vrouwen beter kunnen “meebewegen” in sociale situaties, waardoor hun moeite met sociale interacties minder opvalt.

Genderstereotypen
Bij meisjes worden kenmerken zoals verlegenheid, perfectionisme of stil zijn vaak gezien als persoonlijkheidskenmerken in plaats van symptomen. Daarnaast wordt druk en impulsief gedrag bij jongens sneller als problematisch gezien dan bij meisjes.

Fouten in diagnostiek
Vrouwen met ADHD of autisme krijgen vaak eerst andere diagnoses, zoals angststoornissen, depressie of borderline, omdat de kern van hun problematiek niet direct wordt herkend.

De impact van een late diagnose

Zelfbeeld en zelfvertrouwen
Vrouwen zonder diagnose groeien vaak op met het idee dat ze “anders” of “minder” zijn, omdat ze zichzelf voortdurend vergelijken met neurotypische mensen. Ze voelen zich vaak “stuk” of denken dat ze gewoon niet goed genoeg hun best doen.

Psychische problemen
De combinatie van maskeren, niet begrepen worden, en het gevoel van falen leidt vaak tot bijkomende problemen zoals:

• Chronische stress of burn-out.
• Angst- en stemmingsstoornissen.
• Een verhoogd risico op verslaving door zelfmedicatie (bijvoorbeeld met alcohol, nicotine, of suiker).

Problemen in relaties en werk
Zonder diagnose begrijpen vrouwen vaak niet waarom sociale relaties of werk zo overweldigend zijn. Dit kan leiden tot conflicten, isolatie, en een gevoel van onvermogen.

Fysieke klachten
De constante druk om te maskeren en te presteren kan leiden tot lichamelijke klachten, zoals uitputting, spanningshoofdpijn, of zelfs aandoeningen zoals POTS.

De kracht van een diagnose

Een diagnose (op latere leeftijd) kan levensveranderend zijn. Het biedt niet alleen inzicht en erkenning, maar geeft ook de mogelijkheid om passende ondersteuning en aanpassingen te zoeken. Veel vrouwen voelen na een diagnose een enorme opluchting: eindelijk begrijpen ze waarom ze hun hele leven hebben geworsteld en kunnen ze beginnen met het opbouwen van een leven dat beter aansluit bij wie ze werkelijk zijn.

Door bewustwording te creëren over de unieke uitdagingen van vrouwen met ADHD en autisme, kunnen we ervoor zorgen dat ze (we!) eerder de hulp en erkenning krijgen die we verdienen. Want niemand zou het gevoel moeten hebben dat ze “stuk” zijn, terwijl we simpelweg anders zijn. ❤️

Vrouwen met ongediagnosticeerd autisme en/of ADHD ervaren vaak aanzienlijke uitdagingen tijdens hun middelbare schoolperiode. De overgang van basisschool naar de middelbare school brengt nieuwe structuren, hogere verwachtingen en complexe sociale dynamieken met zich mee, wat voor ‘normale kids’ al belastend is, maar voor deze groep helemaal.

Verhoogde Complexiteit en Veranderingen

De middelbare school introduceert een omgeving met frequente leswisselingen, diverse docenten en een toename van vakken en huiswerk. Voor meisjes met autisme en/of ADHD kan dit leiden tot overprikkeling door de constante stroom van nieuwe indrukken en veranderingen. Dit kan enorm overweldigend zijn, resulterend in stress en angst. Daarnaast zien we organisatieproblemen met het plannen en structureren van huiswerk en projecten bijvoorbeeld. Dit wordt bemoeilijkt door executieve functiestoornissen, die vaak voorkomen bij ADHD en autisme. En ten slotte de sociale moeilijkheden, want het navigeren door complexe sociale interacties en groepsdynamieken kan leiden tot (gevoelens van) isolatie of buitensluiting.

Impact van Hormoonveranderingen

Tijdens de puberteit ondergaan meisjes hormonale veranderingen die symptomen van autisme en ADHD kunnen verergeren. Dit kan resulteren in stemmingswisselingen, verhoogde emotionele gevoeligheid en een verminderd vermogen om met stress om te gaan.

Gevolgen voor Schoolprestaties

Deze uitdagingen kunnen leiden tot verminderde Schoolprestaties (concentratieproblemen en overprikkeling make het veel lastiger om op hun intelligentieniveau te blijven presteren. Je ziet dan vaak schoolwisselingen of niveauverlaging: Om de druk te verminderen, stappen sommigen over naar een niveau of scholen met lagere verwachtingen, wat niet altijd aansluit bij hun intellectuele capaciteiten. Tot slot zie je een enorm verhoogd verzuim of totale uitval: In ernstige gevallen kan de stress leiden tot frequent schoolverzuim of zelfs volledige uitval. In Nederland zijn er naar schatting 15.000 thuiszitters, waarvan een aanzienlijk deel jongeren met autisme en/of ADHD betreft.

Statistische Inzichten

Hoewel specifieke statistieken over schooluitval bij meisjes met ongediagnosticeerde autisme en ADHD beperkt zijn, tonen studies aan dat leerlingen met deze neurodivergenties vaker vastlopen in het reguliere onderwijs. Ze ervaren moeilijkheden door de wisseling van lokalen, drukke schoolgangen en elk lesuur een andere docent.

Masking is een vaak voorkomend verschijnsel bij vrouwen met ADHD en/of autisme. Het is het bewust of onbewust aanpassen  van gedrag of het verbergen van symptomen om te voldoen aan sociale verwachtingen. Vrouwen met neurodivergentie leren vaak al op jonge leeftijd hoe ze hun gedrag moeten aanpassen om niet op te vallen, bijvoorbeeld door zich sociaal wenselijk te gedragen, emoties te onderdrukken of zich sterk te focussen op hoe ze overkomen in gezelschap. Dit proces is hartstikke vermoeiend en kan op de lange termijn leiden tot emotionele en fysieke uitputting en zelfs tot (Autistische/ ADHD) burn-out.

Wat is masking?

Masking uit zich op verschillende manieren. Vrouwen kunnen bijvoorbeeld lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen aanpassen door te glimlachen terwijl ze zich niet op hun gemak voelen, of oogcontact forceren, terwijl dat als onnatuurlijk aanvoelt. Sommigen imiteren sociale interacties door gesprekspatronen en gedrag van anderen over te nemen, of analyseren voortdurend wat sociaal gepast is. Daarnaast onderdrukken ze vaak de drang om te bewegen of reageren ze niet op overprikkeling, zoals storende geluiden of fel licht, omdat ze bang zijn om als anders te worden gezien.

Waarom maskeren vrouwen meer dan mannen?

Vrouwen maskeren vaker dan mannen vanwege verschillende sociale en biologische factoren. Ze voelen zich vaak sterker gedwongen om te voldoen aan maatschappelijke verwachtingen die hen voorschrijven sociaal vaardig, empathisch en bescheiden te zijn. Dit leidt tot een grotere behoefte om ‘sociaal afwijkend gedrag’ te camoufleren. Symptomen van ADHD en autisme bij vrouwen zijn bovendien vaak subtieler. Waar hyperactiviteit bij jongens sneller wordt herkend, worden problemen zoals interne onrust of dagdromen bij meisjes vaak afgedaan als verlegenheid of dromerigheid. Tot slot hebben vrouwen vaak geleerd om gedrag te kopiëren van anderen om sociaal geaccepteerd te worden, waardoor ze zich verder aanpassen aan verwachtingen die niet bij hen passen.

De gevolgen van masking

Hoewel masking vrouwen tijdelijk helpt om zich aan te passen aan een neurotypische wereld, brengt het op de lange termijn veel nadelen met zich mee. Het kost enorm veel energie om voortdurend te maskeren, wat kan leiden tot chronische stress en uitputting. Veel vrouwen raken uiteindelijk opgebrand omdat ze constant hun eigen behoeften en grenzen negeren. Door dit patroon kunnen ze het contact met hun eigen gevoelens en identiteit verliezen, wat een negatief effect heeft op hun zelfbeeld. Daarnaast zorgt masking er vaak voor dat symptomen niet worden herkend, waardoor diagnoses pas laat worden gesteld. Artsen, docenten en zelfs familieleden kunnen het idee krijgen dat deze vrouwen geen problemen ervaren, terwijl ze intern volledig overbelast zijn.

De weg naar authentiek zijn

Het pad naar authentieker leven begint met bewustwording en het leren omarmen van neurodivergentie. Het erkennen van masking als een overlevingsmechanisme is daarbij een belangrijke eerste stap. Masking helpt ons te navigeren in een wereld die niet (altijd) begripvol is voor neurodivergente mensen, maar het continu volhouden ervan is niet zonder gevolgen.

Hoewel het streven naar meer authenticiteit prachtig is, is het belangrijk om in te zien dat de neurotypische wereld nog niet klaar is voor neurodivergente mensen die hun maskers afzetten. Het stigma rondom “afwijkend gedrag” blijft groot en zorgt er vaak voor er een onveilig gevoel is in sociale omgevingen. Masking is daarom niet alleen een strategie, maar een bijna letterlijk overlevingsmechanisme in een maatschappij die nog weinig ruimte biedt voor verschillen in neurotype.

Toch is het bewandelen van dit pad de moeite waard. Het omarmen van je neurodivergentie kan leiden tot meer zelfacceptatie, minder interne strijd en het vinden van mensen en omgevingen waar je je veilig voelt om jezelf te zijn. Deze reis vraagt moed en geduld, niet alleen onszelf, maar ook van de wereld om ons heen. Het is daarom essentieel dat we als samenleving blijven werken aan meer begrip, steun en ruimte voor diversiteit, zodat het op een dag veiliger wordt om de maskers af te zetten en daadwerkelijk ons eigen authentieke zelf te zijn.

Verslaving bij vrouwen met AuDHD: Zelfmedicatie voor een overbelast brein

Vrouwen met zowel autisme als ADHD (AuDHD) hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van verslavingen, zoals alcohol, drugs, nicotine of zelfs gedragsverslavingen zoals shoppen of eten. Deze verslavingen zijn vaak een vorm van zelfmedicatie: een poging om de chaos in hun hoofd te beheersen of de prikkelverwerking draaglijker te maken.

De rol van dopamine

Dopamine speelt een cruciale rol in het beloningssysteem van de hersenen en is vaak in dysbalans bij mensen met ADHD. Voor vrouwen met AuDHD is het tekort aan dopamine echter dubbel problematisch. Het veroorzaakt niet alleen concentratieproblemen en hyperactiviteit, maar versterkt ook gevoelens van verveling, onrust en overweldiging. Door het gebruik van verslavende middelen of gedrag proberen ze tijdelijk een gevoel van controle of kalmte te bereiken.

Waarom vrouwen met AuDHD extra kwetsbaar zijn

Het leven met zowel autisme als ADHD brengt unieke uitdagingen met zich mee. Veel vrouwen voelen zich chronisch overprikkeld door hun omgeving en hebben moeite met het reguleren van emoties. Daarnaast draagt het constante maskeren bij aan een gevoel van uitputting en vervreemding. Dit alles kan leiden tot een verhoogde behoefte aan ontsnapping, wat het risico op verslaving vergroot.

De gevaren van onopgemerkte verslavingen

Omdat vrouwen met AuDHD vaak meesters zijn in het maskeren van hun innerlijke strijd, blijven hun verslavingen lang onopgemerkt. Ze blijven vaak functioneren op het eerste gezicht, terwijl hun geestelijke en lichamelijke gezondheid steeds verder achteruitgaat. Dit leidt niet alleen tot isolatie, maar maakt ook de toegang tot hulpverlening moeilijker.

Een pad naar herstel

Herstel begint bij het erkennen dat verslaving een copingmechanisme is en geen teken van falen. Voor vrouwen met AuDHD is het belangrijk om alternatieve manieren te vinden om met stress en prikkelverwerking om te gaan. Ondersteuning van een therapeut of coach die gespecialiseerd is in neurodivergentie kan helpen om gezonde strategieën te ontwikkelen. Daarnaast is het essentieel om de onderliggende oorzaken van de verslaving, zoals emotionele overbelasting en dopamine-tekorten, aan te pakken.

Door meer bewustzijn te creëren over de relatie tussen AuDHD en verslaving, kunnen vrouwen de hulp en erkenning krijgen die ze nodig hebben om zichzelf te bevrijden van schadelijke patronen. Het is mogelijk om een leven op te bouwen waarin zelfmedicatie niet langer nodig is en waarin ze hun unieke kracht kunnen omarmen.

Informatie volgt….

Informatie volgt….

Informatie volgt….

Informatie volgt….